رنگین کمان چه موقع در آسمان دیده می شود

رنگین کمان چه موقع در آسمان دیده می شود را از سایت هاب گرام دریافت کنید.

4-چه موقع رنگین کمان را می‌توان دید؟

به طور طبیعی رنگین کمان را می‌توان در هنگام بارندگی به همراه رگبار و رعد وبرق یا به طور مصنوعی در افشانه‌ی یک شلنگ آب مشاهده کرد در هر دو حالت خورشید باید در حال تابیدن باشد.

البته در نورهای مصنوعی نیز می‌توان رنگین کمان تشکیل داد. رنگین کمان صبح ها در غرب و بعد از ظهرها در شرق دیده می‌شود. معمولا رنگین کمان را در بعد از ظهرها، هنگامی که طوفانی یک توده ابر را به طرف مشرق می‌برد، می‌توان دید. زیرا باران همراه با صاعقه اغلب بعد از ظهرها اتفاق می‌افتد. طوفان همراه با باران و رعد و برق معمولا همراه با رنگین کمان است زیرا در یک منطقه‌ی محدود ایجاد می‌شوند و بین آن خورشید می‌تابد ولی با بارش پیوسته‌ی باران در نزدیک شما معمولا خورشید قابل دیدن نیست بنابراین رنگین کمانی نیز نداریم. در صورت ایجاد رنگین کمان، به راحتی قابل مشاهده است زیرا در جهت مخالف خورشید ایجاد می‌شود و چشم مجبور نیست درخشش‌های آن را ببیند. تغییرات رنگین کمان تحت تاثیر ارتفاع خورشید و اندازه‌ی قطراتی است که رنگین کمان در آن دیده می‌شود. رنگین کمان مخروطی با زاویه‌ی راس تقریبا 42 درجه در نقطه‌ای مقابل خورشید می سازد که معمولا یک مشاهده کننده در سطح افق روی زمین می‌بیند. وقتی خورشید در زاویه 42 درجه است فقط کمان کوچکی از بالای آن در افق قابل مشاهده است. وقتی خورشید پایین می‌آید، کمان رنگین کمان در آسمان بالا می‌آید تا در غروب آفتاب به صورت نیم دایره دیده می‌شود. چشم نوری که از این مخروط به چشم می‌رسد را به صورت دایره ای در فضا تصور می‌کند. گرچه واقعا رنگین کمان فقط یک جهت است.

موضوع جالب توجه دیگر، این است که اگر دو نفر کنار هم ایستاده باشند، یک رنگین کمان واحد را نخواهند دید. این قوس هفت رنگ، کمان دایره‌ای می‌باشد، که سایه سرناظر مرکز آن دایره است. پس بسته به جای هر فرد و فاصله او تا قطرات باران،کمانهای متفاوتی خواهیم داشت و هر کس رنگین کمان مخصوص خودش را خواهد دید.

شکل (5): تشکیل رنگین کمان اولیه و ثانویه. به جابجایی رنگها در رنگین کمان اولیه و ثانویه دقت کنید.

ناحیه مرئی رنگین کمان

حدود طیف مرئی دررنگینکمانکاملا مشخص نیست. هر گاه حدود این طیف را بطور اختیاری بین موجهایی انتخابکنیم که در آنها حساسیتچشمبه یک در صد مقدار ماکزیمم برسد این طول موجها تقریبا 430 و 690 نانومتر خواهندبود، که نسبت آنها کمتر از 2درصد است. اگر نورها شدت کافی داشته باشند، چشم می‌تواندطول موجهای فراتر از این حدود را نیز آشکار کند. در بسیاری از آزمایشهای فیزیک ازصفحاتعکاسییاآشکارساز های الکترونیحساس به نور به جایچشم انسان استفاده می‌شود.

منبع مطلب : www.tapt.ir

مدیر محترم سایت www.tapt.ir لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

رنگین‌کمان

رنگین کمان پدیده‌ای نوری و قیاسی است که زمانی که خورشید به قطرات نم و رطوبت جو زمین می‌تابد باعث ایجاد طیفی از نور در آسمان می‌شود. این پدیده به شکل یک کمان رنگین در می‌آید.

رنگین کمان‌ها به کمک نور خورشید در آسمان در سوی مخالف خورشید پدیدار می‌شوند.

در یک رنگین‌کمان اصلی (رنگین‌کمان پایین‌تر، و معمولاً روشن‌تر) رنگ قرمز در بخش بیرونی (یا بالایی) کمان، و بنفش در بخش درونی دیده می‌شود. این رنگین‌کمان دومی ممکن است بالا و بیرون کمان اصلی دیده شود، و ترتیب رنگ‌هایش معکوس شده‌است (رنگ قرمز در هر یک از دو رنگین‌کمان به سوی دیگری است). این رنگین‌کمان دوم با دو بار انعکاس نور در قطرات آب بوگوتایی) غیرممکن‌اند، چون انعکاس سوم از نور درون قطرات آب پرتوهایشان را تقریباً در جهت خورشید می‌تاباند، و از اینرو نامرئی هستند. ممکن است بعضی پدیده‌ها (نظیر «کمان‌های اضافی» خیلی نزدیک و درون کمان‌های اصلی) با «رنگین‌کمان‌های سه‌تایی» اشتباه گرفته شوند. همچنین برای یک ناظر غیرممکن است که برای دیدن رنگین‌کمان حاصل از قطرات آب در زاویه‌ای غیر از زاویه مرسوم (که ۴۲درجه با جهت مخالف خورشید می‌سازد) طرحی بریزد. حتی اگر ناظری ناظر دیگری را که بنظر می‌رسد «زیر» یا «در انتهای» یک رنگین‌کمان است ببیند، ناظر دوم رنگین‌کمان متفاوتی را، در ه‌مان زاویه‌ای که ناظر اول دیده بود، خواهد دید. از اینرو، یک «رنگین‌کمان» شیء فیزیکی نیست، و به‌طور فیزیکی نمی‌توان به آن نزدیک شد.

یک رنگین‌کمان طیف پیوسته‌ای از رنگ‌ها را پوشش می‌دهد؛ نوارهای متمایز (شامل تعدادی نوار) که ساختهٔ دید رنگی انسان هستند، و هیچ نوع نواربندیی در یک عکس سیاه سفید از رنگین‌کمان مشاهده نمی‌شود (فقط گرادیان ملایمی از شدت به یک مقدار بیشینه می‌رسد، سپس با یک کمینه در طرف دیگر کمان محو می‌شود). برای رنگ‌هایی که با چشم انسان عادی دیده می‌شود، توالی ذکر شده و به یاد مانده، در فارسی، هفت‌تایی قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آّبی، نیلی سیر و بنفش است. با این حال افراد کور-رنگ رنگ‌های کمتری خواهند دید. بجز باران، مه، افشانه، و شبنم معلق در هوا نیز می‌توانند رنگین‌کمان تشکیل دهند.

پدیداری رنگین کمان[ویرایش]

رنگین‌کمان‌ها را می‌توان هر زمان که قطرات آب در هوا وجود دارند و نور خورشید از پشت سر در یک زاویه عمودی کوچک می‌تابد مشاهده کرد. بخاطر همین رنگین کمان‌ها اغلب در نیمهٔ غربی آسمان به هنگام صبح و در نیمهٔ شرقی آسمان به هنگام عصر دیده می‌شوند. جلوه‌های تماشایی رنگین کمان‌ها در زمانی که نیمی از آسمان به خاطر وجود ابرهای در حال بارش تاریک است و ناظر در مکانی با آسمانی صاف و در جهت خورشید قرار دارد، دیده خواهد شد. یک رنگین‌کمان درخشان با زمینهٔ تاریک. در طی این شرایط خوب دید، اغلب رنگین کمانی بزرگ‌تر ولی کمرنگ تر با فاصلهٔ ۱۰ درجه بیرون از رنگین کمان اصلی و ترتیب رنگی وارونه (نسبت به رنگین کمان اصلی) نمایان می‌شود

معمولاً در نزدیکی آبشارها و فوارهها نیز اثر رنگین‌کمان مشاهده می‌شود. بعلاوه، در طول یک روز آفتابی این اثر را می‌توان به‌طور مصنوعی با پراکنده‌ساختن قطره‌های آب در هوا ایجاد کرد. یک مهتاب کمان، رنگین‌کمان ماهتابی یا رنگین‌کمان شب‌هنگام، را به ندرت در شب‌های شدیداً مهتابی می‌توان مشاهده کرد. از آنجا که قوهٔ بینایی انسان برای رنگ در نور کم ضعیف است، مهتاب کمان‌ها اغلب سفید مشاهده می‌شوند.^[۱] عکاسی از نیم‌دایرهٔ کامل رنگین‌کمان در یک فریم مشکل است، چون نیاز به زاویه دید ۸۴درجه‌است. برای یک دوربین ۳۵mm، یک عدسی با فاصله کانونی ۱۹mm یا عدسی زاویه-گسترده کمتر مورد نیاز است. حال که نرم‌افزارهای قدرتمندی برای چسباندن چندین عکس در یک سراسرنما در دسترس است، تصاویر کل کمان و حتی کمان‌های ثانویه را می‌توان به راحتی از یک سری از فریم‌های رویهم افتاده ساخت. از داخل هواپیما، شخص شانس دیدن تمام دایرهٔ رنگین‌کمان را، با سایهٔ هواپیما در مرکز، دارد. این پدیده می‌تواند با گلوری اشتباه گرفته شود، اما یک گلوری معمولاً خیلی کوچکتر است، تنها ۲۰–۵درجه را پوشش می‌دهد.

در شرایط دید خوب (برای مثال، وجود ابر تیره در پشت رنگین‌کمان)، کمان دوم را با ترتیب رنگ معکوس می‌توان دید. در زمینهٔ آسمان آبی، کمان دوم با اشکال قابل رویت است.

طیف[ویرایش]

رنگین‌کمان طیف پیوسته‌ای از رنگ‌ها را پوشش می‌دهد- تفکیک ظاهری محصول رنگ‌دانه‌های نوری در چشم انسان و پردازش عصبی خروجی‌های گیرنده‌های نوری‌مان در مغز است. از آنجا که قلهٔ پاسخ گیرنده‌های رنگی انسان از فردی به فرد دیگر تغییر می‌کند، افراد مختلف اندکی رنگ‌ها را متفاوت خواهند دید، و افرادی که کور رنگ هستند تعداد کمتری از رنگ‌ها را خواهند دید. با این حال، هفت رنگی که در زیر لیست شده‌اند گمان می‌شود که از این حکایت می‌کنند که انسان‌ها در هر کجا،^[۲] با دید رنگی عادی، رنگین‌کمان را چگونه می‌بینند. رنگ آخر در رنگین‌کمان بنفش است، نه ارغوانی.

نیوتن به‌طور ابتکاری (۱۶۷۲م) تنها پنج رنگ اصلی را نامگذاری کرد: قرمز، زرد، سبز، آبی و بنفش. نارنجی و نیلی سیر را بعداً اضافه کرد، تا در توافق با تعداد نت‌ها در مقیاسی موسیقایی هفت رنگ را بدهد.^[۳]

تکین کمان[ویرایش]

این نوع رنگین کمان بعضی اوقات و به ندرت در موقع طلوع یا غروب خورشید اتفاق می‌افتد زمانی که نورهایی با طول موج کوتاه‌تر، مانند رنگ آبی، بنفش و سبز پراکنده شده و از طیف‌های مرئی حذف می‌شوند و تنها نورهای با طول موج بلند (سرخ) دیده می‌شوند.^[۴] می‌توان علت این پراکندگی را باران دانست که باعث پیدایش پدیده نادر و زیبای تکین کمان می‌شود.

توضیح علمی[ویرایش]

نور که ابتدا هنگام ورود به سطح قطره باران شکسته شده‌است، در پشت قطره بازتاب می‌کند، و بار دیگر هنگام ترک قطره می‌شکند. اثر کلی به گونه‌ای است که نور ورودی در گسترهٔ عریضی از زاویه‌ها، با بیشترین شدت نوری در زاویهٔ ۴۰ تا ۴۲ درجه، بازمی‌تابد. زاویه مستقل از اندازهٔ قطره‌است، اما به شاخص شکست آن وابسته‌است. آب دریا شاخص شکست بزرگتری نسبت به آب باران دارد، از اینرو شعاع «رنگین‌کمان» در افشانهٔ دریا کوچکتر از یک رنگین‌کمان واقعی است. این رنگین‌کمان برای چشم غیر مسلح با چینش از دست رفته‌ای از این کمان‌ها مشاهده می‌شود.^[۵] مقدار شکست نور به طول‌موج‌اش، و از اینرو به رنگ‌هایش بستگی دارد. نور آبی (طول موج کوتاهتر) در زاویهٔ بزرگتری نسبت به نور قرمز می‌شکند، اما بواسطهٔ بازتاب پرتوهای نور از پشت قطره، نور آبی نسبت به نور قرمز هنگام خروج از قطره با زاویهٔ کمتری با پرتو سفید فرودی اصلی می‌سازد. ممکن است فکر کنید که عجیب است که الگوی رنگ‌ها در یک رنگین‌کمان قرمز را در بیرون کمان و آبی را در درون آن دارد. با این‌حال، زمانیکه این موضوع را با دقت بیشتری وارسی کنیم، متوجه می‌شویم که اگر نور قرمز خارج شده از یک قطره توسط ناظری مشاهده شود، نور آبی آن قطره دیده نخواهد شد زیرا این نور در مسیری متفاوت با نور قرمز حرکت قرار دارد: مسیری که با چشمان ناظر در یک راستا نیست. نور آبی مشاهده شده در این رنگین‌کمان از قطرهٔ متفاوتی می‌آید، که بایستی زیر قطره‌ای باشد که نور قرمز از آن مشاهده می‌شود.

عکس اعتقاد عموم، نور در پشت قطره باران دستخوش بازتاب کلی نمی‌شود، و مقداری نور از پشت قطره خارج می‌شود. با این حال، نور خروجی از پشت قطره باران بین ناظر و خورشید رنگین‌کمان تشکیل نمی‌دهد زیرا طیف تابشی از پشت قطره باران بمانند رنگین کمان‌های مرئی دارای شدت حداکثری نیستند، و از اینرو رنگ‌ها بیشتر از آنکه رنگین‌کمان تشکیل دهند، با هم ترکیب می‌شوند.^[۶]

یک رنگین‌کمان در واقع در محل مشخصی از آسمان وجود ندارد. محل ظاهر شدنش به محل ناظر و موقعیت خورشید بستگی دارد. تمام قطرات باران نور خورشید را یکسان شکسته و بازمی‌تابند، اما فقط نور از بعضی قطرات باران به چشم ناظر می‌رسد. این نور همان است که رنگین‌کمان را برای ناظر تشکیل می‌دهد. محل یک رنگین‌کمان در آسمان نسبت به ناظر همیشه در سوی مخالف خورشید است، و همیشه رنگین‌کمان درونی روشنتر از رنگین‌کمان بیرونی است. مرکز کمان سایهٔ سر ناظر است، یا به‌طور دقیقتر نقطهٔ پاد خورشیدی (که در طول روز زیر افق است)، در زاویهٔ ۴۰ تا ۴۲درجه نسبت به خط بین سر ناظر و سایه‌اش ظاهر می‌شود. در نتیجه، اگر خورشید بالاتر از ۴۲درجه باشد، رنگین‌کمان زیر خط افق خواهد بود و معمولاً به مقدار کافی قطره باران بین افق (یعنی، ارتفاع چشم) و زمین وجود ندارد، تا رنگین‌کمان تشکیل دهند. استثناها زمانی رخ می‌دهند که ارتفاع ناظر از سطح زمین بیشتر شود، برای مثال در یک هواپیما، در بالای کوه، یا بالای یک آبشار.

رنگین کمان تمام دور[ویرایش]

از نظر تئوری همهٔ رنگین‌کمان‌ها دایرهٔ کامل هستند ولی در روی زمین ما معمولاً فقط نیمهٔ بالایی آن‌ها را می‌بینیم. از آنجاییکه مرکز رنگین‌کمان به صورت قطری در طرف مقابل موقعیت خورشید در آسمان است بیشترین مقداری که ما می‌توانیم از رنگین‌کمان ببینیم حدود ۵۰٪ آن است که آن‌هم در هنگام صبح زود یا غروب که خورشید پایین است قابل مشاهده است. برای اینکه بتوانیم دایرهٔ کامل را ببینیم لازم است که قطرات آب در زیر افق دید بیننده باشند.

وقتی نور خورشید به داخل قطرات باران می‌تابد آن‌ها به صورت منشورهای کوچکی عمل می‌کنند که نور را متفرق کرده و به رنگ‌های مجزا تجزیه می‌کند. بهترین و شفاف‌ترین رنگین کمان زمانی تشکیل می‌شود که باران خیلی شدید باشد و قطرات بزرگی در آسمان باشند. در واقع پرتوهای نور در هنگام عبور از قطرات آب دو بار خم می‌شوند. بار اول زمانی است که وارد قطرات آب می‌شوند و بار دوم هنگامی که از قطرات خارج می‌شوند.

دلیل دایره بودن رنگین‌کمان این است که قطرات آب با زاویهٔ بین ۴۰ تا ۴۲ درجه از زاویهٔ ورودشان خارج می‌شوند و تجمع این پرتوها در هنگام تابیدن نور به قطرات باران باعث می‌شود که یک دایره تشکیل شود ولی اگر خورشید خیلی پایین باشد مثلاً هنگام صبح یا غروب ما فقط یک‌نیمه از این کره را می‌بینیم و هر چه خورشید بالاتر باشد ما مقدار کمتری از دایرهٔ رنگین‌کمان را می‌بینیم. تنها راهی که بتوان دایرهٔ کامل رنگین‌کمان را دید این است که به بالای قطرات باران رفته و خورشید را در پشت سر خود داشته باشیم؛ مثلاً در داخل هواپیما یا بالای یک آبشار می‌توان یک رنگین‌کمان دایره‌ای کامل را دید.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

ترجمه: ابراهیم پهلوان^{[پیوند مرده]}، مدیریت وبلاگ اشعه ایکس، en:Rainbow

پیوند به بیرون[ویرایش]

منبع مطلب : fa.wikipedia.org

مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

رنگین کمان

دید کلی

رنگین کمان چگونه تشکیل می‌شود؟

چه موقع رنگین کمان دیده می‌شود؟

سایر اسرار رنگین کمان

مباحث مرتبط با عنوان

منبع مطلب : daneshnameh.roshd.ir

مدیر محترم سایت daneshnameh.roshd.ir لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

جواب کاربران در نظرات پایین سایت

مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.