معنی بیت آینه چون نقش تو بنمود راست خود شکن آیینه شکستن خطاست

معنی بیت آینه چون نقش تو بنمود راست خود شکن آیینه شکستن خطاست را از سایت هاب گرام دریافت کنید.

معنی شعر درس 9 فارسی سوم

آینه چون نقش تو بنمود راست        خود شکن آیینه شکستن خطاست

 اگر آینه به درستی عیب و نقص هایت را به تو نشان داد آینه را نشکن بلکه غرورخودت را بشکن و خودت اصلاح کن .

۱- جوانی گه کار و شایستگی است      گه خود پسندی و پندار نیست

دوره ی جوانی دوره ی انجام کار و نشان دادن شایستگی هاست و زمان غرور و تکبّر و خیال پردازی نیست .

۲- چو بفروختی ٬ از که خواهی خرید       متاع جوانی به بازاز نیست

اگر دوران جوانی خود را از دست بدهی دیگر نمی توانی آن را به دست آوری زیرا جوانی کالایی نیست که بتوانی آن را از بازار خریداری کنی .

۳- عنیمت شمر٬جز حقیقت مجوی      که باری است فرصت٬دگر بار نیست

قدر دوران جوانی را بدان و به دنبال حقیقت و واقعیّت ها باش زیرا دوره ی جوانی فقط یک بار است و دیگر تکرار نمی شود .

۴- مپیچ از ره راست بر راه کج          چو در هست ٬حاجت به دیوار نیست

هیچ گاه از راه راست منحرف نشو و به بیراهه نرو وقتی که می توانی از راه راست به اهداف خود برسی نیازی نیست که به بیراهه بروی .

۵- ز آزادگان بردباری و سعی       بیاموز ٬ آموختن عار نیست

صبر و شکیبایی و سعی و تلاش را از انسان های آزاده بیاموز و بدان که آموختن و یاد گرفتن از دیگران هیچ گاه عیب و عار نیست .

۶- به چشم بصیرت به خود در نگر     تو را تا در آیینه ٬ زنگار نیست

با بینش و آگاهی در مورد خودت فکر و تأمّل کن تا زمانی که قلبت همچون آینه  صاف و روشن است و هنوز آلوده نشده است .

۷- همی دانه و خوشه ٬ خروار شد       ز آغاز ٬ هر خوشه خروار نیست

با انباشته شدن دانه های خوشه بر روی هم خرمن ها به بوجود می آیند و در ابتدا هیچ خوشه ای خرمن نبوده است .

۸- همه کار ایّام درس است و پند          دریغا که شاگرد هشیار نیست

تمام کارهای این جهان برای انسان درس و پند و اندرز هستند امّا افسوس که انسان هوشیار ی پیدا نمی شود از این همه پند و عبرت بگیرد .

                                                                       علامرضا گشتی

منبع مطلب : goharadab.blogfa.com

مدیر محترم سایت goharadab.blogfa.com لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

آینه ، چون نقش تو بنمود راست خود شکن ، آیینه شکستن خطاست

معنی :

اگر آینه ، عیب های تو را به درستی نشان داد ، نباید آینه را بشکنی ، بلکه درست آن است که خودت را اصلاح کنی.

آرایه :

راست و خطا : تضاد / بیت ضرب المثل ( امثال و حکم ) است./خود شکستن : کنایه از اصلاح کردن خود

« شکن » و « شکستن » هم خانواده است.

« آیینه » و « آینه » ، جناس نیستند چون که تفاوت معنایی به وجود نمی آورند.

 تاریخ ادبیات :

نظامی گنجه ای : شاعر قرن ششم که علاوه بر دیوان شعر ، پنج مثنوی دارد که به پنج گنج یا خمسه نظامی معروف اند و می تواند آن ها را به اختصار در کلمه ی « ملخ ها » معرّفی کرد.

1- مخزن الاسرار 2- لیلی و مجنون 3- خسرو شیرین 4- هفت پیکر  5- اسکندر نامه

قالب شعر : قطعه

شعر از : پروین اعتصامی

تاریخ ادبیات :

پروین اعتصامی : ( 1320 - 1285 هـ . ش ) بانوی شاعر که شعرش از بهترین نمونه های  شعر تعلیمی محسوب می شود.

معنی :

دوره ی جوانی ، هنگام کار و نشان دادن لیاقت است . زمان تکبّر و خیال پردازی نیست.

لغت :

گه : زمان (مخفّف گاه / شایستگی : لیاقت ، شایسته بودن / خودپسندی : غرور و خودخواهی / پندار : خیال ، وهم

نکته دستوری :

جوانی و شایستگی : مشتق / خودپسندی : غرور و خودخواهی / پندار : خیال ، وهم

معنی :

اگر دوران خوش جوانی را از دست دادی ، دیگر نمی توانی آن را به دست بیاوری ، زیرا جوانی را در هیچ کجا نمی فروشند.

لغت :

متاع : کالا ، جنس

آرایه ادبی :

متاع جوانی : اضافه تشبیهی / فروختن و خریدن و متاع و بازار : مراعات نظیر / بازار : استعاره از دنیا

نکته دستوری :

بفروختی : ماضی ساده ( ساخت قدیم) / که : (چه کسی ) ضمیر پرسشی / خواهی خرید : فعل مستقبل ( آینده )

معنی :

قدر  جوانی خودت را بدان و به دنبال حقیقت باش ، زیرا ، فرصت زندگی برای هرکس یک بار ، بیش تر نیست.

لغت :

باری : یک بار / فرصت : وقت مناسب برای انجام کاری

نکته دستوری :

در مصراع دوم ، فعل های « است » اسنادی است و « باری » مسند

 معنی :

همان طوری که برای داخل شدن از در استفاده می شود نه دیوار ، تو هم تا وقتی که راه راست وجود دارد از بی راهه نرو . ( از راه راست منحرف نشود و به سمت کارهای ناشایست نرود.)

 آرایه :

راست و کج : تضاد / در و دیوار : مراعات نظیر / بر و در : جناس / راه راست به در و راه کج به دیوار تشبیه شد. / مصراع دوم تمثیل است.

 نکته دستوری :

مپیچ : فعل نهی / هست به معنی وجود داشتن ، فعل غیر اسنادی

 معنی :

از انسان های جوان مرد ، شکیبایی و تلاش را یاد بگیر و بدان که آموختن از انسان های دیگر ، ننگ نیست.

 لغت :

آزادگان : جوانمردان ، وارستگان / بردباری : شکیبایی / سعی : تلاش / عار : ننگ ، عیب ، باعث سرافکندگی

 نکته دستوری :

آزادگان و آموختن : مشتق / بردباری : مشتق - مرکب / سعی : ساده / بیاموز : فعل امر / عار : مسند

 معنی :

تا وقتی که ، دل تو دچار آلودگی گناه نشده با بینش و بصیرت در وجود خودت و کارهایت ، اندیشه کن.

 لغت :

بصیرت : بینش ، بینایی / زنگار : زنگ ، تیرگی

 آرایه :

چشم و نگر : مراعات نظیر / آیینه : استعاره از دل / زنگار : استعاره از تیرگی ، لغزش و گناه / تکرار «ر»  : واج آرایی

 نکته ی دستوری :

درنگر : فعل پیشوندی / تا ( وقتی که ) : پیوند وابسته ساز / « را » : فکّ اضافه تا در آیینه تو / نیست ( وجود ندارد ) : فعل غیر اسنادی

 معنی :

قطعاً با جمع شدن دانه ها و خوشه ها ، خرمن به وجود می آید. هیچ دانه و خوشه ای در آغاز ، خرمن و خروار نبوده است.

 لغت :

خوشه : چند دانه ی به هم پیوسته / خروار : واحد اندازه گیری وزن ، مقداری زیاد از هر چیز

 آرایه :

دانه و خوشه و خروار : مراعات نظیر / تکرار « خ » : واج آرایی / تکرار واژه های خوشه و خروار : تکرار

 نکته ی دستوری :

« همی » در اینجا به معنی « قطعاً » و « همانا » است و قید تأکید می باشد.

 توجه :

 این بیت ، یادآور ضرب المثل « قطره قطره ، جمع گردد وان گهی دریا شود. » است. در ادبیات فارسی به بیتی یا جمله ای که ضرب المثلی را به یاد بیاورد ، آرایه ی تمثیل می گویند.

 نکته ی دستوری :

خوشه و دانه : ساده / خروار در مصراع اول و دوم ، مسند است.

 مفهوم کلی :

انسان ها باید برای رسیدن به هدف ها و موفقیت ها ، اندک اندک و گام به گام ، قدم بردارند.

 معنی :

روزگار ، سراسر درس عبرت است امّا ، افسوس که انسان آگاه و هوشیاری وجود ندارد که از این همه درس ، پند و عبرت بگیرد.

 لغت :

ایّام : جمع یوم ، روزها / دریغا : افسوس

 آرایه :

درس و شاگرد : مراعات نظیر / تلمیح به حدیث حضرت علی (ع) : ما اکثر العبر و اقل الاعتبار : عبرت ها چه بسیارند و عبرت پذیران ، اندک.

 نکته دستوری :

بیت از چهار جمله تشکیل شده است ./ در مصراع اوّل ، فعل « است » بعد از پند ، حذف شده / دریغا : اصوات « شبه جمله »

منبع مطلب : adabyar.blogfa.com

مدیر محترم سایت adabyar.blogfa.com لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

آینه چون نقش تو بنمود راست......

به لقمان گفتند:لبات کلفته‹عیب گرفتند›گفت لبام کلفته ولی 

حرفایلطیف ازش در میاد

مثل آینه:مگه آینه چه ویژگی هایی دارد؟۱-صداقت دارد.۲-هرگز بزرگ نمایی

 یا کوچک نمایی نمی کند.۳-عیب ها را مخفی نمی کند.۴-وقتی از مقابل آینه

 دور شویم تصویر مارا محو می کند.۵-عیوب ما را به کسی نشان نمی دهد

۶-هرگز خیانت نمی کند.۷-تنها عیوب را نمی گوید بلکه جلوه گر زیبایی

 هاست.

آینه ،چون نقش تو بنمود راست

خود شکن آیینه شکست خطاست

اگر آینه حقیقت را به تو نشان داد ،آن را بپذیر و در راه رفع عیب هایت تلاش کن و شکستن آینه حقیقت نما کار درستی نیستش.(اگر شخصی عیوبت را به تو گفت ،بپذیر.)

شعر پروین ( رخشنده)  اعتصامی که در دیوانش به اسمخار کنمی باشد و ۳۴ بیت است.این شعر در قالب قطعه می باشد.

جوانی گه کار و شایستگی است              گه خودپسندی و پندار نیست

جوانی هنگام کار و تلاش و خوب بودن است.و هنگام خودپسندی و خیال بافی نیست.

حضرت علی ع:وَ اَعْلَموُا أَنْ الاْءَمَلَ یُسْهِی الْعَقْلَ؛بدانید که آرزوهای خام و منفی، عقل را دچار غفلت می سازد».

چو بفروختی از که خواهی خرید؟             متاع جوانی به بازار نیست

وقتی جوانی را از دست بدهی دیگر قابل برگشت نیست. (متاع جوانی -اضافه ی تشبیهی -تشبیه بلیغ دارد)

غنیمت شمر جز حقیقت مجوی         که باری است فرصت ،دگر بار نیست

دوره ی جوانی را غنیمت بدان و به دنبال حقیقت و راستی برو.وقت و فرصت یک بار است و تکرار پذیر نیست.آرایه ی تکرار دارد (بار)

همه انسان ها دوست دارند که مردم به آنان سخنان راست بگویند و خود نیز از دروغ و دروغگویی بیزارند. اگر دوست داریم که دیگران به حقیقت و راستی با ما سخن بگویند، ما هم باید تلاش کنیم تا به کسی دروغ نگوییم و همواره از روی صدق و درستی رفتار کنیم و با راستگویان هم کلام شویم. امام علی علیه السلام در سفارشی به مالک اشتر می فرماید: «وَ اَلْصِقْ بأَهْلِ الْوَرَعِ وَ الصِّدْقِ؛ با پاکان و راستگویان هم نشین باش و با آنها معاشرت ودوستی کن».

در بخشی دیگر از نهج البلاغه، به زشتی و ضد ارزش بودن دروغ و دروغ پردازی اشاره کرده و فرموده است: «جانِبَا الْکِذْبَ فَاِّنَه مُجانِبٌ لِلایمان؛ از دروغ بپرهیزید، زیرا دروغ و دروغ گویی، با ایمان بیگانه است».

خداوند به انسان سخن گفتن آموخت و به او قدرت بیان داد و پس از یادآوری خلقت انسان، نعمت بیان و آموختن آن را یادآور شده است. این نعمت تا زمانی با ارزش است که صاحب آن با درایت و دقت آن را به کار گیرد و نیز به سود جامعه و آخرت انسان باشد. در غیر این صورت، آثار ناخوشایند آن متوجه انسان ها می شود.

با گزیدن مار و عقرب، انسانی از بین می رود، ولی چه بسا دروغ هایی که اجتماعی را از بیخ و بن نابود می سازد. با اشاره به این مضمون، حضرت علی علیه السلام می فرماید: «اَللِّسانُ سَبُعٌ إنْ خُلِّی عَنْهُ عَقَرَ؛ زبان درنده است. اگر او را رها کنی، می گزد».

مپیچ از ره راست بر راه کج               چو در هست حاجت به دیوار نیست

از راه راست در مسیر راه کج و نادرست قرار مگیر و حرکت نکن.در جایی که در وجود دارد نیازی نیستش که از روی دیوار وارد مکانی بشوی.

مراعات نظیر بین در و دیوار-ارایه تمثیل یا ضرب المثل جایی که دره نیاز به دیوار نیست.- آرایه تضاد بین راست و کج

زآزادگان بردباری و سعی                      بیاموز، آموختن عار نیست

از انسان های آزاده صبر و بردباری و تلاش را یاد بگیر.آموزش و یادگیری عیب و ننگ نیست.

عامل اصلی موفقیت و رستگاری، بردباری است. انسان باید در برابر ناملایمات شکیبا و صبور باشد و سختی محرومیت ها را تحمل کند و در نتیجه، مشکلات اقتصادی و اجتماعی را با تحمل و بردباری، به خوشی ها و موفقیت تبدیل سازد. در حقیقت، هرگونه شتابزدگی و بی صبری ما را به سقوط می کشاند. حضرت علی علیه السلام در اهمیت صبر می فرماید:

وَ عَلَیْکُمْ بالصَّبْرِ فَأِنَّ الصَّبْرَ مِنَ الاْیمانِ کالرَّاْس مِنَ الْجَسَد.

بر شما باد که بردباری را در هر کاری پیشه کنید که صبر نسبت به ایمان، مانند سر است نسبت به تن آدمی.

بی گمان، هر کسی در زندگی خود به مشکلات و ناراحتی هایی گرفتار می شود. اگر انسان در این مواقع بی تابی کند، تمرکز فکر و عمل خود را از دست می دهد و خود را به راحتی می بازد و مشکلات بزرگ تر گریبان او را می گیرد. هنگامی که حضرت یوسف علیه السلام در چاه بود، خداوند او را به خاطر صبرش نجات داد و به خانه عزیز مصر فرستاد، ولی آن گاه که از زندانی شدن که مقدمه ریاستش بود، اظهار ناراحتی کرد، خداوند وسایل آزادی اش را به تأخیر انداخت. حضرت علی علیه السلام در این باره فرموده است:

مَنْ عَظَّمَ صِغارَ الْمَصائِب اِبْتَلاهُ اللّهُ بکِبارِها.

کسی که حوادث کوچک را بزرگ بشمارد، به مصیبت های بزرگ تر گرفتار می شود.

بردباری در برابر ناملایمات و تحمل مشکلات، نه تنها ثواب اخروی دارد، بلکه انسان را از نگرانی و ناراحتی دور می سازد. خداوند بندگان خویش را برای بخشیدن توفیق و امتیاز صبر می آزماید تا خود آنان نیز مقام خویش را درک کنند. در قرآن مجید آمده است: «ما شما را آزمایش می کنیم تا تلاش گران و بردباران شناخته شوند». (محمد: 31)

در حدیثی از امیرمؤمنان علی علیه السلام می خوانیم:

الصَّبْرُ صَبْرانِ صَبْرٌ عَلی ما تَکْرَهُ وَ صَبْرٌ عَمّا تُحِبُّ.

صبر دو نوع است: یک نوع در برابر ناملایمات و نوع دیگر صبر در برابر آنچه به آن تمایل داری.

دوام آوردن در برابر مریضی و فقر و بیچارگی، صبر است و پاداش دارد. صبر و تحمل در برابر شهرت، ثروت، ناموس مردم و خارج نشدن از مرز شرع، عفت است که سختی های این نوع صبر، بیشتراز نوع اول است و لغزش هایش نیز فراوان تر. پروردگار مهربان در قرآن می فرماید:

برای مردم، خوش گذارنی ها، زن، فرزند، پول های نقره وطلای فراوان، حیوانات زیبا و... جلوه داده می شود، اما اینها بازیچه دنیاست. (آل عمران: 14)

به چشم بصیرت به خود در نگر                 تو را تا در آیینه زنگار نیست

با چشم آگاهی به درون خودت نگاه کن تا زمانی که دلت رو آلودگی ها نگرفته است. این بیت به شناخت درونی انسان و ویژگی های او پیش از آن که دل او  به گناهان آلوده شود اشاره دارد.( زنگار:گرد و غبار-زنگ فلز و آینه-کنایه از آلودگی ها)  رادر این بیت به معنی برای است و تومضاف الیه می باشد.(تا در آیینه ی تو زنگار نباشد) 

چوبیا شکل خارجی مداد مهم نیست ، زغالی اهمیت دارد که داخل چوب است .
پس همیشه مراقبت درونت باش چه خبر است .

همی دانه و خوشه خروار شد          زآغاز هر خوشه خروار نیست

دانه و خوشه پس از جمع شدن خروار می شود. هیچ خوشه ای از ابتدا و آغاز خروار نیست.

هر چیزی کم کم جمع می شود و زیاد می شود.قطره قطره جمع گردد...(بین دانه و خوشه و خروار ارایه مراعات نظیر- آرایه تکرار کلمات خوشه و خروار-آرایه ی واج آرایی یا نغمه حروف در حرف خ )

خروار واحد وزن برابر با ۳۰۰ کیلو گرم.که البته در هر شهری ممکنه تفاوت داشته باشد.                                                                                                                                      همه کار ایام درس است و پند         دریغا که شاگرد هشیار نیست

گذر روزگار سراسر درس و پند است؛ صد حیف که انسان برای درک و دریافت آن به اندازه­ی کافی هوشیار نیست.

  خداوند متعا ل همه درس های زندگی که لازمه ی موفقیت بشر است ،را در همین محیط پیرامونمان قرار داده است. کافی است بخواهیم ببینیم و کمی هوشیار باشیم.

شاگرد:انسان

مهم نیست که در چه سطح و رتبه علمی و هوشی هستیم، درس های

 ایام طبیعت و حتی رفتار موجودات درس هایی است که همه افراد بشر

 توانایی درک آن را دارند. درواقع یادگیری همین درس هاست که یکی را در

 زندگی موفق و دیگری را شکست خورده می دارد.

 ذهنمان را به همه رخدادها و رویدادهای اطرافمان بازکنیم و درمورد هر

 کدامشان فکر کنیم. زندگی فقط در کار و ازدواج و بچه داری خلاصه نمی

 شود. اصل زندگی رشد کردن بشر و تعالی سطح فکر، احساس و اندیشه

 اوست. انسان در این دنیا برای زندگی در دنیای دیگر بالغ می شود. درواقع

 همه چیز به کمک بشر می شتابد برای بلوغ و رشد و یادگیری. گاهی وقت

 ها لازمست به زندگی از بالانگاه کنیم تا همه جوانب و قسمت های آن را

 ببینیم. پس بیایید از همه چیز و همه کس و از هر وجودی که در این دنیا برای

 ما یک علامت راهنما آفریده شده یاد بگیریم.

منبع مطلب : www.adabiate1393.blogfa.com

مدیر محترم سایت www.adabiate1393.blogfa.com لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.

جواب کاربران در نظرات پایین سایت

مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.